آموزش روشهای مقابله با سوء استفاده جنسی به کودکان
امکان سواستفاده جنسی از کودک ، چیزی است که اکثر والدین ترجیح می دهند دربارهآن فکر نکنند. اما این امر اتفاق می افتد و متاسفانه کسانی که مرتکب این عمل می شوند اغلب از نزدیکان کودک هستند( و اکثرا عضو همان خانواده) کودکان قربانی غالبا احساس می کنند که اگر فاش کنند مورد سو استفاده قرار گرفته اند گناهشان دو چندان می شود، بنابراین پرسشهای آنها ممکن است غیر مستقیم و حاوی سرنخهای پنهانی باشد.
- آیا باید به او اجازه دهم مرا ببوسد؟
- آیا حتما باید روی زانوی عمو بنشینم؟
- آیا ممکنه رازداری کار اشتباهی باشه؟
- آیا درسته که کسی به وسط پاهای من دست بزنه؟
- آیا همه کارهای عمو یا بابابزرگ درسته؟
ورای این پرسشها چیست؟
این قبیل پرسشها می تواند نشانه سو استفاده جنسی باشد که یکی از مخربترین شیوه های بهره کشی از کودکان است. بدبختانه اغلب یکی از نزدیکان کودک در این امر دخیل است که می تواند با ایجاد یک پوشش عاطفی بر پایه ترکیبی از راز داری و تهدیدهای ضمنی ، موضوع را مخفی نگه دارد. بسیاری از کودکان به دلایلی کاملا بیهوده از بزرگسالان می ترسند،اما کودکی که مورد سو استفاده قرار گرفته است، اغلب احساس می کند که واقعااشکالی وجود دارد. بویژه اگر فرد متجاوز از او بخواهد تا موضوع را از والدینش مخفی نگه دارد.کودکانی که قول داده اند رازی را نگه دارند ممکن است از صحبت کردن بترسند، پس حواستان به پرسشهایی که ممکن است نشانه آن باشند که کسی دارد از معصومیت کودک شما سو استفاده می کند باشد.
در مورد سایر علایمی نیز که کودکتان نشان می دهد حساسیت به خرج دهید، مانند :
- گوشه گیری
- خودداری از غذا خوردن
- اکراه داشتن از روبرو شدن با یکی از بستگان
- کابوس دیدن- مشكل در راه رفتن يا نشستن
- اجتناب ناگهاني از شركت در فعاليتهاي ژيمناستيك يا فعاليتهاي بدنی
- شب ادراري- تغيير ناگهاني در اشتها
- خوردن چيزهاي خاص و نشان دادن رفتارهاو اطلاعات جنسي غيرمعمول
- مشغول شدن بیش از حد به ناحیه تناسلی
- خط خطی کردن ناحیه تناسلی یا وسط پاها در نقاشی ها
- استفاده از رنگهای تیره، سیاه و یا تیره کشیدن بعضی از افراد در نقاشی
آموزش روشهای مقابله با سوء استفاده جنسی به کودکان
رهنمودهایی برای پاسخ های شما
کودکان باید بدانند که می توانند در مورد هر چیزی به شما پناه بیاورند. وشما حرف آنها را جدی خواهید گرفت. بسیاری از کودکان از ترس اینکه والدینشان حرف آنها را باور نکنند ، از گفتن مساله به آنها هراس دارند.لازم است شما بسیار آرام باشید و آماده باشید تا با ملایمت این مساله را بررسی کنید و کشف کنید که انگیزه پرسش کودکتان چیست؟ این را برای کودکتان روشن کنید که او می تواند هر چیزی را به شما بگوید، حتی رازهای بسیار مهم را،و به او اطمینان دهید که از او حمایت خواهید کرد.اگرکودک فکر کند که با گفتن این مساله به شما، مورد سرزنش قرار می گیرد و یا شما در موقعیتی قرار می گیرید که آسیب می بینید ممکن است از گفتن مساله پرهیز کند. بنابر این به او نشان دهید که علاوه بر راز دار بودن آنقدر شجاع هستید که بدون اینکه غش و ضعف کنید راز او را تا آخر بشنوید.
فراموش نکنید که در بسیاری از موارد متجاوز و یا فرد سو استفاده کننده با ترساندن کودک از اینکه مثلا مادرو پدرش به دردسر بیافتند او را وادار به رازداری می کند. مثلا به او می گوید: اگر به مامانت بگویی او دیگر سر کار نمی رود وکارش را از دست می دهد. آنوقت تو مسوول این بدبختی مامان هستی!
چه چیزهای دیگری لازم است بدانید
اکثر موارد سو استفاده جنسی از کودکان به وسیله کسی انجام می شود که کودک او رامی شناسد و به او اعتماد دارد. این موضوع ممکن است تکان دهنده باشد، اما شما باید حرف کودکتان را باور کنید. از اینکه ناخودآگاه گفته های کودک خود را به عنوان توهم و یا واکنشی بیهوده رد کنید بپرهیزید ، زیرا ممکن است بطور نا خواسته باعث تکرار سو استفاده از کودک شوید.حتیزمانی که اشاره می کنید کار شخص غلط بوده است، باز هم ممکن است کودکتان احساس کند نمی تواند به او خیانت کند زیرا دوست ندارد که آن شخص تنبیه شود.تمامکودکان قربانی فکر می کنند که به نوعی سزاوار سرزنش اند. به کودکتان اطمینان دهید که او مقصر نیست . اگر راستگو باشد دچار هیچ مشکلی نخواهد شد.
اگر مشخص شود که شخص متعدی از آشنایان و نزدیکان است، حتما باید از مراجع ذیربط تقاضای کمک کنید. شرم و اندوهی که این مساله ایجاد می کند وحشتناک است ، اما مهمترین مسوولیت شما حمایت از کودک است، نه از شخص متعدی.
به کودکتان نکات زیر را برای مقابله با سو استفاده جنسی بیاموزید:
سو استفاده جنسی به تدریج شروع می شود. با تماسهای خوب آغاز می شود، بعد نوبتبه تماسهای مشکوک می رسد و سپس تماسهای بد انجام می شود.
معمولا سو استفاده جنسی همراه با فریب، تهدید و یا حتی تماسهای لذت بخش است. معمولا فردی آشنا در این قضیه درگیر است. گرچه ممکن است غریبه ها هم گاهی به این کار اقدام کنند. معمولا فرد متعرض و یا متجاوز از کودک می خواهد تا راز او را نگه دارد. سو استفاده جنسی می تواند هم پسرها و هم دخترها را تهدید کند و ربطی به خوشگل و زشت بودن ندارد.راههایفرار ازیک موقعیت و یا وضعیتی که ممکن است سو استفاده جنسی در آن رخ دهد را به کودکتان بیاموزید ، می توانید برای این کار از داستانها و یا سناریوهایی مانند مثال زیر استفاده کنید:
مامان سپیده و سارا آنها را برای خریدن نوشابه به سوپر محل فرستاده ، آنها بارهابرای خرید به این فروشگاه رفته اند. وقتی آنها وارد می شوند همسایه که پیرمرد است آنها را برای خوردن بستنی به خانه اش دعوت می کند. وقتی آنها دارند بستنی می خورند، پیرمرد شروع به ماساژ دادن پای سارا می کند. از کودک 6 تا 8 ساله تان بپرسید اگر او به جای بچه ها بود چه کار می کرد؟ به چه کسی خبر می داد؟
می توانید داستان را این طور ادامه بدهید که اگر پیرمرد به آنها بگوید : " اگر به کسی چیزی نگویید من هر بار که اینجا می آیید به شما بستنی می دهم !" آنها چه کار باید بکنند.اگر آنها را تهدید کند که به صاحب خانه شان می گوید که آنها را از خانه بیرون بکند، بچه ها باید چه کار بکنند؟خلاق باشید مثالهایی از این دست فراوانند. شما می توانید با تاکید بر آنچه خود بچه ها می دانند به آنها روشهای مقابله را بیاموزید. لیستی از کسانی که ممکن است کودک در صورت احساس خطر به آنها پناه ببرد برای او مشخص کنید. ( ترجیحا از زنان و خانمهای مورد اعتماد و در دسترس)حمام کردن کودک فرصت خوبی برای آموزش نقاط خصوصی بدن و راههای محافظت از آنها به کودک است. به کودکتان نشان دهید که شستن و تمیز نگه داشتن این ناحیه ، برای سلامتی او اهمیت دارد و در ضمن باید مراقب باشد کسی به این نقطه دست نزند.
نشان دهید که شما هم فقط برای سلامتی و پاکیزه نگه داشتن او به این نقطه دست میزنید. برای شستن این ناحیه از او اجازه بگیرید و یا در سنین بالاتر، در صورتی که او را به حمام می برید به او فرصت دهید تا این ناحیه را خودش بشوید. میتوانید راههای برخورد با تماسهای ناخواسته را به او آموزش دهید. " نه گفتن " را به او بیاموزید و اینکه در صورتی که با تماس ناخواسته فردی سمج و پر زور روبرو شد چگونه از خود محافظت کند. بهکودک بگویید که تمام تماسها خوب نیستند و یک بچه باهوش باید فرق بین تماسهای خوب و بد را بفهمد. باید تماسهای بد را به مادرو پدر، معلم و یا یکفرد مورد اعتماد گزارش بدهد. چون این تماسها ممکن است کم کم پیشرفت کند و به سو استفاده جنسی ختم بشوند.بهکودک اطمینان بدهید که اگر تماسهای مشکوک را به یک آدم بزرگ مورد اعتماد گزارش بدهد ، راحت تر می توان در مورد روش برخورد با آن تصمیم گرفت. به بچه ها بگویید که گزارش دادن موارد مشکوک باعث حفاظت بیشتر خودشان و بچه های دیگر می شود. بهبچه یاد بدهید که نقاط جنسی و بدنش به خودش تعلق دارد و کسی حق ندارد بدوناجازه او به آن نقاط دست بزند. می توانید برای این آموزش از یک شعر و یا داستان استفاده کنید.
چند سال قبل ، شعری ژاپنی را می خواندم که برای کودکان 2- 3 ساله توضیح می دادکه همانطور که مامان ساعتش را بالای کمد می گذارد و یا بابا وقتی موتور سواری می کند از کلاه ایمنی استفاده می کند. او هم پوشک می پوشد. شما هم میتوانید به بچه بگویید که همانطور که او از چیزهای گرانبهایش مراقبت می کندازآن نقطه هم باید مراقبت کند، و اجازه ندهد کسی آن را لمس کند مگر مامانیا دکتر آن هم فقط وقتی که مامان اجازه می دهد.
اگر در سن 3- 2 سالگی این آموزش را به کودکتان بدهید بعد می توانید آموزشهای بعدی را بر همین اساس ادامه داده و در طی سالهای بعد از اینکه او می داند چگونه از خودش مراقبت کند خیالتان آسوده تر باشد. این کودک بعدا بهتر خواهدپذیرفت که برای حفاظت از خودش در برابر بیماریهای مقاربتی از تماس با افراد مشکوک خود داری کرده و از کاندوم استفاده نماید. ارزشهایخانوادگی را به او بیاموزید مثلا بگویید :" ما توی خانوده مون از این کارها نمی کنیم." یا مثلا " ما این رفتارها رو نمی پسندیم".
این کار باید در زمینه ای از واقعیت انجام شود . کودک باید ببیند که شما واقعا برخی رفتارها را عیب می دانید. و به آنها نمی پردازید.؛حتی اگر در حال مشاهده یک رفتار مشکوک توسط یکی از بستگان نزدیک مانند پسر خاله و یا پسر عمویش است. گرچه این کار گاهی بسیار مشکل است اما کودک باید بداند که ارزشهای خانوده او و قوانینی که در خانه آنها وجود دارد حتی با قوانین خانواده عمو و خاله فرق دارد. این کار نیز باید در محیطی آرام و بدون ترس و سختگیری انجام بگیرد. بیشتر روی ارزشهای خانوادگیتان تاکید کنید .وقتیرفتار مشکوکی از یکی از افراد غریبه و آشنا دیدید. برای کودک بگویید که " این رفتار را من نمی پسندم و فکر می کنم خیلی از آدمهای دیگه دنیا هم تاییدش نمی کنند ".
مثالهایی از پرسشهای کودکان و پاسخهای شما
آیا درسته کسی به وسط پاهای من دست بزنه؟ آیا مجبورم توی بغل عمو بشینم؟ آیا ممکنه رازداری کار اشتباهی باشه؟
پاسخها برای سنین 6- 2 سال
اگردوست نداری ، هیچ وقت مجبور نیستی کسی را ببوسی یا بغل کنی. هیچ آدم بزرگیو یا هیچ فرد بزرگتر از تو حق نداره به وسط پاهای تو دست بزنه، پس باید همیشه به من بگویی، تو مجبور نیستی هیچ رازی را از مامان مخفی کنی. حتیاگر کسی به تو بگوید که"اگر این کار را نکنی ، اتفاق بدی می افتد". همه چیز را فورا به من بگو و مطمئن باش کاری می کنم که اتفاق بدی برای تو نیافتد.
پاسخها برای سنین 6- 8 سال:
تنها کسی که تو باید همیشه از او اطاعت کنی مامان است. تو باید در مدرسه همان طوری رفتار کنی که به تو می گویند، اما اگر در مدرسه کسی از تو خواست که کار عجیبی را در تنهایی با او انجام بدهی، لازم نیست حرف او را گوش کنی. اگرکسی به تو بگوید کارهایی مثل دست زدن به بدن همدیگر و یا بوس کردن را انجام بدهی، مجبور نیستی حرفش را گوش کنی. فقط بگو : " من نمی خواهم این کار را انجام بدهم:" یا " نمی خواهم این بازی رابکنم." یا "می خواهم به خانه بروم." اگر کسی از تو خواست تا درباره چیزی راز داری کنی، معمولا به خاطر اینست که او می داند مامان از فهمیدن آن عصبانی خواهد شد.بنابراین کار غلطی است که از تو بخواهند چیزی را به مامان نگویی. من باید همه رازهای تو را بدانم، بخصوص آنهایی که ناراحتت می کند. . اگر شخصی به تو بگوید در صورت فاش کردن رازی به زندان یا جهنم می روی ، بدجنس است و دروغ می گوید. او فقط برای ترساندن تو این را می گوید. نگران نباش مامان می تواند همه چیز را درست کند. و تو اصلا سرزنش نمی شوی. هیچ کسٍ هیچ وقت نخواهد فهمید که تو درباره او با من صحبت کرده ای. تو همیشه می توانی به من اعتماد کنی.
پاسخها برای سنین 11- 8 سال:
بعضی از آدم بزرگها دوست دارند با کودکان؛ پسر یا دختر، کارهای بد انجام بدهند.آنها آدمهای بدی هستند و این کار نیز بسیار غلط است. این آدمها فکر می کنند چون بزرگتر و قویتر از کسی هستند می توانند او را مجبور به انجام هر
کاری بکنند، این اصلا درست نیست. این خلاف قانون است و پلیس بالاخره آنها را دستگیر و زندانی می کند.اگرکسی سعی کند بدن تو را به شیوه بدی لمس کند یا از تو بخواهد بدن او را لمسکنی. حتی اگر فردی از خانواده خودمان باشد، آنچه را به تو گفتم به او بگو.تو هیچ وقت نباید حرف او را گوش کنی. حتی اگر هدیه ها و جایزه های بزرگی به تو پیشنهاد بکند.اگراحساس می کنی که شخصی به تو علاقه خاصی دارد و ممکن است سعی کند تماسهای مشکوکی با تو داشته باشد، فورا به مامان بگو تا من ترتیبی بدهم که تو دیگر هیچ وقت با او تنها نمانی. بعضی بچه ها فکر می کنند که اگر اتفاق بدی برای آنها بیافتد تقصیر خودشان است ، اما تو باید بدانی که اگر یک آدم بزرگ یا دختر یا پسر بزرگتر سعی کند کار بدی مانند این انجام بدهد، هرگز تقصیر از کودک نیست.
تماسهای خوب :
بغل کردن، گرفتن دستها، نوازش کردن موها، بوس کردن، ضربه ملایم به پشت برای تحسین، معاینه توسط پزشک
تماسهای مشکوک:
نیشگون گرفتن،قلقلک و لمس نقاط خصوصی بدن، دست دان همراه با نیشگون گرفتن، دستمالیدن پشت و کمر، بغل کردن طولانی مدت
تماسهای بد:
نیشگون گرفتن پاها و وسط پاها، نوازش ناحیه تناسلی، مالیدن پشت و کمر یا هر نقطه از بدن به پشت و باسن، دست زدن به ناحیه تناسلی و سینه ها
منابع : جزوه سازمان بهداشت جهانی : اصول برخورد با سو استفاده جنسی درسنامه اختلالات جنسی، تالیف : دکتر شایسته جهانفر، میترا مولائی نژاد پرسشهای کودکانه و پاسخ آنها، دکتر میریام استوپارد، ترجمه : دکتر فرهاد سوری
نظرت چیه؟
نوشته اصلی توسط ستیلا
